A. Hedeflerin Saptanması

Bir işe ihtiyacımız varsa ve biz, buna karşın, hiçbir şey yapmadan oturup birisinin bizi arayarak iş teklifinde bulunmasını bekliyorsak ilk hatamızı yapıyoruz demektir.

Hedeflerimizi Tespit Edelim

1. Birinci öncelikli hususlar. Üzerinde pazarlık edemeyeceğimiz hususlardır.
2. İkinci derecede öncelikli hususlar  “Olsalar daha iyi olur ama, olmasalar da idare ederiz” diyebileceğimiz hususlardır.

İş hedefiniz = İhtiyacınız + Bir işte bulunmasını arzu ettiğiniz hususlar.

İkisini birbirine karıştırmayınız. Esnek olunuz.

Birinci Öncelikli Hususları Tespit Ederken Dikkat Edeceğimiz Noktalar

1. İş Konusu: Genelde, o dalda eğitim görmüş birisi seçilecektir.
2. Para: Mümkün olursa, bu şirketin ödemeyi düşündüğü minimum ücreti tespit etmek gerekir. Ondan sonra, isteyeceğiniz ücreti bu rakamın biraz üstünde belirlersiniz. Bu ücretin ana yaşama masraflarınızı karşılaması gerekir. Aksi takdirde yanlış bir sahada bulunuyorsunuz demektir. Unutmayalım:Bir şirketin bize ne kadar ihtiyacı olursa olsun, şirkette benzer görevlerde çalışmakta olanların ücretinden fazla bir ücreti bize vermesi beklenmemelidir. Kendinize güveniyorsanız, düşük bir ücretle başlamak ve çalışarak yükselmek mümkündür.
3. İş Sahası: Mühendislik bir meslek, elektronik bir sahadır. Bunları ayrı olarak değerlendirmeye gayret ediniz.
4. Şirketler: Çalışmak istediğiniz şirket tipi hakkında genel bir fikriniz olmasında yarar var.
5. Pozisyon: Aynı isimle anılan bir iş pozisyonu, değişik şirketlerde değişik işleri belirtebilir.

B. İş Bulma Kaynakları

İş Arama kampanyasının Görüşmeye Kadar Olan Kısmı Şu Bölümlerden Oluşmaktadır:

1. İşle ilgili ipuçlarını arayıp, bulmak ve takip etmek.
2. Etkili bir şekilde harekete geçmek
3. Görüşmeye çağrılmaya hak kazanmak

Şu hususu hiç unutmayalım: Bütün ipuçları takip edilmeye değer.

İşle İlgili İpuçlarının Aranması/Bulunması

-Gazete İlanları

Takip nispeten kolaydır, ama iş başvurularının profesyonelce yapılması ve başvuruyu değerlendireni etkileyici olmalıdır.

Internet İş Arama Siteleri

Son zamanlarda hem işverenler hem de iş arayanlar tarafından çok yaygın ve etkin bir şekilde kullanılan bir platform haline gelmiştir.

Şahsi temaslarımız.

Takibi zordur ama, genelde, takip için sarf edilen enerjiye ve zamana değdiği görülmüştür.

Diğer İş Bulma Kaynakları

- Okulların düzenlediği Kariyer Günleri, ilan panoları, Bölüm Başkanları (bazı işverenler Dekanlıkları ve dolayısıyla bölüm başkanlıklarını aramak suretiyle, genç, başarılı öğrenciler varsa işe almak isteklerini belirtmektedirler)
- İş ve İşçi Bulma Kurumu
- Gazeteye vereceğimiz iş arama ilanları

C. Hareket Planı

Başvurularınızda ve iş görüşmelerinde takdimlerinizi yaparken aşağıdaki üç önemli konuyu göz önünde bulundurunuz:

1. Başvurduğunuz işin özellikleri sizden ne gibi nitelikler beklemektedir?
2. Başvurduğunuz firma, kültürü ve yapısı itibarıyla, hangi niteliklere öncelik verecek durumdadır?
3. İş görüşmesini yapacağınız şahıs, kişisel özellikleri nedeniyle, sizde ne gibi nitelikler arayacaktır.

Bu soruların cevaplarını kendi kendinize-olanaklar çerçevesinde- vermeye çalışınız. İncelemeniz sonunda, başvurduğunuz iş ve/veya firmanın size uygun olmadığını görebilirsiniz. İş görüşmesi sırasında kanaatinizin doğru olup olmadığını saptamaya çalışınız. Vardığınız sonuç olumsuz ise, o işi kabul etmeyiniz. Yanlış bir işe girmek size zaman kaybettirir.

İncelemenin sonucunda, başvurduğunuz firmanın size uygun olduğunu görür iseniz. Bu kez de yukarıdaki sorularda dile getirilen beklentileri en iyi şekilde yerine getirmeye çalışınız.

Kendimizi Tanımak

İş aramak, bir bakıma kişisel vasıflarınızın (bilginizin, yeteneklerinizin) pazarlamasıdır. Dolayısıyla, örneğin ansiklopedi (veya başka bir mamul) pazarlamaktan çok farklı değildir ve hemen hemen aynı esaslara uyulması gerekir.

Alıcıya Neler Sunuyorsunuz?

Bir iş için sizi en uygun aday yapan değerli yönlerinizi keşfetmek müracaat ettiğiniz şirketin görevi değildir. Bu özelliklerinizi sizin belirtmeniz gerekir. Ancak, bunu direkt olarak değil, incelikle yapmanızda yarar var. Kuvvetli yanlarınızın-ve tabi zayıf yönlerinizin-gayet açık bir şekilde bilincinde olmanız gerekmektedir. Size ayrıntı gibi görünen bazı konular, bazı özellikler, iş verebilecek şirketin ihtiyaç hissettiği şeyler olabilir. Özelliklerinizin önemi işten işe ve şirketten şirkete değişecektir.

Pazar Ne Aramaktadır?

İş aramanın bir çeşit pazarlama olduğuna işaret ettik. O halde işverenlerin neye ihtiyaçları olduğunu tespit etmemiz çok önemlidir. Aksi halde sizin pazarlamaya çalıştığınız ile müşterilerin alma niyetinde oldukları şeyler birbirine uymayacaktır.

Sadece özel yeteneklerinizi ve özelliklerinizi belirten bir liste hazırlamanız kafi değildir. Yapılacak bir işiniz daha var: Bu yeteneklerinizi bir iş verenin ilgisini çekecek şekilde tercüme etmek! Neler sunabileceğinizi ve neler yapabileceğinizi biliniz. Bu özellikleri bir iş verenin ihtiyaç hissedeceği hizmetlere uyarlayarak takdim ediniz.

Diplomanız neler yapmış olduğunuzu belgelemektedir, neler yapabileceğinizi değil! Özellikler önemlidir, ancak, görüşmecinin (İşverenin, mülakatçının) bir adayın şahsiyetinin tümüyle ilgilendiğini de unutmayınız.

İşvereni Tanımalısınız

Güven bilgiden, bilgide hazırlıklı olmaktan gelir. Hiçbir iş görüşmesine, o şirket hakkında esaslı bilgi toplamadan gitmeyin. O şirketin faaliyetini, mamullerini/projelerini, ne büyüklükte bir şirket olduğunu üst kademe yöneticilerini başarı grafiğini, son zamanlarda ki mali durumunu, güçlü ve zayıf yönlerini-mümkün mertebe-öğrenmeye çalışınız.

Bu şirketi iyi tanıyan (orada halen çalışan veya eskiden çalışmış olan) birini/birilerini bulmaya çalışınız. Bunlardan neler öğrenebileceğinizi araştırınız.

Bu hazırlık safhasını kesinlikle küçümsemeyiniz. Yapılan bazı araştırmalar görüşmeye bu şirket hakkında bilgi sahibi olmadan giden adayların %75’e varan bir oranda, şanslarını olumsuz yönde etkilemiş olduklarını göstermektedir.

Görüşme İçin Hazır Hale Gelmeniz

Bir görüşmede başarılı olmanın anahtarı, gösteri yapma yeteneğinizdir. Diğer yandan, aynı zamanda, kişiliğinizi yansıtmalısınız. Bu bir çelişki gibi görünse de, esasında değildir. Örneğin, olduğunuzdan genç görünüyorsanız ve bu husus bir iş için zararınıza çalışabilecekse, bazı tavırlar geliştirerek (gözlük kullanma, ağır ağır konuşma gibi...) olgun bir kimse havası vermeye gayret edebilirsiniz. Bu yalancılık değildir.

Bu rolü oynamanın, iyi oynamanın şartı o rolde canlandırılan şahıs olabilmektir. Sizin rolünüzde, bu şahıs işe alınan şahsın kendisidir.

Bazı araştırmalar, bir görüşme sonucuna etki eden en önemli faktörün tecrübeniz veya yetenekleriniz olmadığını, bu faktörün şahsiyetiniz (yani, görüşmede ki tavrınız, görünüşünüz, fikirlerinizi belirtme tarzınız, dinlemesini bilip bilmediğiniz, ne kadar hırslı ve istekli göründüğünüz gibi hususlar) olduğunu ortaya koymuştur. Girişken kimselerin bazen görüşmelerde çekingen, çekingenlerin ise girişken oldukları gözlenmiştir. Bu husus ise, şahsiyetimizi meydana getiren sınırlar içinde geniş bir saha bulunduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, bir iş görüşmesine gittiğinizde, şahsiyetinizle ilgili bir şeyi değiştirmenizi istemiyoruz. Sadece, bu şahsiyetin en iyi ve en ilgi uyandıracak yönlerini sunmanızı tavsiye ediyoruz.

Bir ses kayıt cihazı kullanarak, görüşmede kendinizi nasıl tanıtacağınızı, olası soruları nasıl cevaplandıracağınızı önceden cevaplandırmak, bu konuda ki başarı şansınızı kesinlikle yükseltecektir. Bu görüşmedeki rolünüzün provasıdır. Dolayısıyla, mükemmele yaklaşmak için aynı denemeyi tekrar tekrar yapmaktan kaçınmayınız.

İkna Etme Sanatı

Konuşmak, bir başkasına bir şey söylemektir. Bir iş görüşmesinin amacı görüşmeciye hakkımızda birşeyler “söylemek” değildir. Görüşmenin gayesi, şu üç hususu görüşmeciye nakletmek, adeta aşılamaktır: (i) yetenekli olduğunuz, (ii) istekli olduğunuz ve (ii) işe sizin uygun olduğunuz.

Bir gecede başarılı bir ikna edici olamazsınız bunun üzerinde çalışmanız gerekmektedir.

Hazırlığın Son Safhası

Yukarıda belirtilen hazırlıklara ilaveten, görüşmeye gitmeden önce, şu sorulara da “Evet! Biliyorum…” diyebilmeniz gerekmektedir.

• Kendiniz için problem yaratmadan nasıl soru cevaplayabilirsiniz?
• Kendiniz için problem yaratmadan nasıl soru sorabilirsiniz?
• Size hangi sorular sorulabilir?
• Bu sorulara nasıl cevap vermelisiniz?
• Görüşmeciyi nasıl “okuyabilirsiniz”?
• Görüşme esnasında rahat olmanızı nasıl sağlayabilirsiniz?